Talasemi (AkdenizAnemisi) ve diğer kalıtsal kan hastalıklarının önemini vurgulamak ve toplumda farkındalık oluşturmak adına, l993 yılından bu yana tüm dünyada 8 Mayıs "Dünya Talasemi Günü" olarak anılmaktadır.
Ülkemizde 2003 yılından bu yana Talasemi Kontrol Programı uygulanmaktadır. Evlenecek çiftlere aile hekimlerince evlilik raporu verilmeden önce hemoglobinopatiler ile ilgili bilgilendirme yapılarak evlilik öncesi tarama yapılmaktadır.
İlimizde 1 adet Talasemi Tarama Merkezi bulunmakta olup, Sağlıklı Hayat Merkezinde hizmet vermektedir. İlimizde bu kapsamda;
2021 yılında 3686, | 2022 yılı ilk 3 ayında 962 |
kişiye hizmet verilmiştir.
Ülkemizde akraba evliliklerinin fazla olması, genetik geçişli bir hastalık olan Talaseminin görülme sıklığını arttırmakta, her yıl yüzlerce hastalıklı çocuk dünyaya gelmekte, aileler ve toplum maddi manevi zarara uğramaktadır. Talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler. Ancak Talasemi hastası bir çocuk sahibi olduklarında ya da özel kan testi yaptırdıklarında öğrenirler.
Evlilik öncesi taramalarla amaçlanan hastalık taşıyıcısı anne ve baba adaylarını saptamak ve hasta bebek doğumunu engellemektir. Yapılan evlilik öncesi taramalar sonucunda, evlenecek çiftlerin bu hastalığın taşıyıcısı olduklarını öğrenmeleri evlenmelerine engel teşkil etmemektedir. Çiftlerden biri taşıyıcı çıktığında değil her iki eş adayı da taşıyıcı olduğunda, bu çiftlerden doğan bebeklerin yüksek oranda hasta olmaları olasılığı vardır. Her ikisi de taşıyıcı olan eşler bebek sahibi olmayı planladıklarında alacakları uygun genetik danışmanlık ve Preimplantasyon genetik (tüp bebek uygulaması sırasında embriyoların genetik testi yapıldıktan sonra yalnızca sağlıklı olanların seçilerek anneye transferi) işlemi ile sağlıklı bebek sahibi olabilirler. Bundan dolayı da hasta bebek doğma olasılığını önceden biliyor olmak ve bir genetik tanı merkezinin takibinde olmak önemlidir.Tarama sonucunda her ikisi de taşıyıcı çıkan çiftlerin bu merkezlere gitmesi bu yüzden de çok önemlidir.
Tüm bu çalışmaların sonucunda başta Talesemi olmak üzere genetik geçişli anormal hemoglobin hastası doğumunun önlenmesi amaçlanmaktadır. Programın bir diğer amacı ise, mevcut hemoglobinopati hastalarının yaşam sürelerinin uzatılarak, yaşam kalitelerinin artırılmasıdır.
