1 EKİM DÜNYA YAŞLILAR GÜNÜ
Yirmi birinci yüzyılda ön plana çıkan en önemli demografik olgulardan birisi nüfusumuzun yaşlanmasıdır. Dünyada insanlar daha uzun yaşamakta, doğum oranları azalmakta ve yaşlı nüfus sayısal olarak artmaktadır.
Gelişmiş ülkelerde daha belirgin olan yaşlanma olgusu, artık gelişmekte olan ülkeler açısından da önem kazanmakta olup ülkemizde yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Nüfus yaşlanması, sağlıktan sosyal güvenliğe, eğitime, iş imkânlarına ve aile hayatına kadar toplumun her yönünü etkilemektedir. Yapılan araştırmalar, ülkemizin yeni bir demografik yapıya geçmekte olduğunu göstermektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) projeksiyonlarına göre, 2012 yılında %7,5 olan yaşlı (65 yaş üstü) nüfus oranının 2023 yılında %10,2, 2030 yılında %12,9, 2040 yılında %16,3, 2060 yılında %22,6 ve 2080 yılında %25,6 olacağı tahmin edilmektedir.
Sağlıklı yaşlanmanın sürdürülebilirliği; tanı ve tedavi hizmetlerinin uygun ve etkili sunumuyla eşzamanlı olarak bireylerin düzenli ve sağlıklı beslenmesi, uygun fiziksel egzersiz ve spor aktivitelerinde bulunması, yaşlıların ve aile bireylerinin sağlıklı yaşlanma konusunda farkındalık sahibi olmasıyla gerçekleşecektir. Yaşam kalitesini etkileyen faktörlere dair farkındalığın artırılması ve sağlığı koruyucu ve geliştirici davranışlar kazandırılarak yaşlılarımızın yaşam kalitesinin artırılması amaçlanmıştır.
Yaşlılıkta beslenme:
Ülkemizde 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfusun önemli bir bölümü, yetersiz ve dengesiz beslenmeden kaynaklanan hastalıkların etkisi altında yaşamaktadır. Bu yaş grubunda görülen şişmanlık, diyabet, kalp-damar hastalıkları, osteoporoz, felç, iskelet ve kas sistemi hastalıklarında bilinçsiz beslenme önemli bir risk faktörüdür. Yetersiz ve dengesiz beslenme vücut direncini azalttığı için hastalıklara yakalanma olasılığı artmaktadır.
Yaşlılık döneminde yeterli ve dengeli beslenme dört besin grubunda bulunan besinlerin yeterli miktarda tüketilmesiyle sağlanır. Bu besinler; süt grubunda yer alan süt, peynir ve yoğurt; et grubunda yer alan et, tavuk, yumurta ve kuru baklagiller; sebze ve meyve grubu ile tahıl grubuna giren ekmek, bulgur, makarna, pirinç, mısır ve tarhanadır. Sabah kahvaltısı mutlaka yapılmalıdır. İdeal vücut ağırlığı korunmalı, tuz tüketimi kısıtlanmalı, yaşlı bireyler günlük sıvı tüketimini artırmalı ve günde 8-10 su bardağı sıvı tüketmelidirler.
Bireyin yaşamını uzatmanın yanında yaşlılık döneminde daha iyi ve kaliteli bir yaşam için yeterli ve dengeli beslenme yaşlanma ile ortaya çıkabilecek önemli sağlık sorunlarından başarılı şekilde korunma sağlayacaktır.
Yaşlılıkta Fiziksel Aktivite:
Fiziksel aktivite azlığı yaşlanma süreci ile oluşan fizyolojik değişiklikleri hızlandırır ve pek çok kronik hastalık sıklığını artırır. Fiziksel ve zihinsel sağlığın korunması, yaşam süresini ve yaşam kalitesinin artırılmasında fiziksel aktivitenin olumlu etkileri vardır.
Fiziksel Aktivitenin Yaşlılık Üzerine Etkileri
• Olası ani ve sistemik hastalıklar nedeniyle ölüm riskini azaltması,
• Kanser gelişim riskini azaltması,
• Vücut direncinin artması ve enfeksiyonlara karşı koruma geliştirilmesi,
• Kas-iskelet sistemini güçlü tutarak yaşlılıkta sık görülen düşmeler ve düşmelere bağlı kırık riskini azaltması,
• Denge ve düzeltme reaksiyonlarının gelişmesi ile yaşlılıkta sık görülen düşmelerin önlenmesi,
• Depresyon, anksiyete ile başa çıkma gücünü arttırması, bireylerin yaşamdan keyif almasını sağlaması,
• Sağlıklı yaşlanmayı sağlaması,
• Daha aktif yaşlı bireyler yaratması.
• Sağlığı koruyucu ve geliştirici etkisinin görülebilmesi gibi. Yaş almış büyüklerimize fiziksel aktivite olarak yürüme, bisiklete binme, bahçe işleri, balık tutma gibi aktiviteler önerilebilir.
Yaşlılarda Demans:
Demans; ilerleyici ve ölümcül bir hastalıktır. Hafızada bozukluk, günlük yaşam aktivitelerinde ilerleyici gerileme, çeşitli psikiyatrik semptomlar ve davranış bozukluklarıyla karakterizedir. Hastalık başlangıçta sinsi bir unutkanlıkla başlayabileceğinden yaşlılıkta izlenen unutkanlık normal olarak görülmemelidir. Alzheimer hastalığı demansın en sık nedenidir. Hastalar zaman içerisinde erken evreden ileri evreye ilerlerler. Evreler arası geçiş süreleri hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte ortalama 2-5 yıldır.
Demans Hastasında Sağlığı Koruma Önlemleri
- Düzenli egzersiz
- Diğer medikal hastalıkların takibi
- Yıllık influenza aşısı, 5 yılda bir pnömokok aşısı
- Ağız ve diş hijyeni
- Gözlük gereksinimi
- İşitme problemleriyle başa çıkmadır.
Günlük yaşamınıza hareket katın, sağlıklı kalın.
