18 EKİM
DÜNYA MENOPOZ GÜNÜ
Tüm dünyadaki kadınların menopoz hakkında farkındalığı artırmak ve kadınların orta yaş ve sonrasında sağlık ve esenliğini iyileştirme seçeneklerini desteklemek amacıyla kutlanmaktadır. Menopoz ve sağlığı ile birlikte refahını iyileştirmek için mevcut destek seçenekleri hakkında farkındalık oluşturulmaktadır. Dünya Menopoz Günü, sağlık profesyonelleri ve kadınları menopoz ile ilgili materyallerle etkinlikler ile farkındalığı artırma çalışmaları yürütülmektedir.
Menopoz Nedir?
Menopoz, kelime anlamı olarak aylık adet kanamalarının doğal yolla bitmesi demektir. Bu süre içinde yumurtalıklar, iki kadınlık hormonu olan östrojen ve progesteron salınmasını yavaşlatır ve bir süre sonra da üretimini durdurur. Bir sene boyunca adet görülmemesi durumu menopoz olarak tanımlanmaktadır. Menopoz bir hastalık değil, doğal bir geçiş sürecidir.
2022 Dünya Menopoz Günü Teması “Biliş Ve Ruh Hali”
2022 Dünya Menopoz Günü teması “Biliş ve Ruh Hali” olarak belirlenmiştir. Orta yaş kadınları, menopoza geçiş sürecinde genellikle bilişsel işlevlerinde değişiklikler yaşamaktadır. Menopoza giren-geçiş sürecindeki değişikliklerin daha sonraki dönemde nasıl bir süreç olacağına dair endişeler görülmektedir. Böylelikle menopoz sonrası ciddi bilişsel bozukluklar meydana gelmektedir.
Dolayısıyla Sağlık Profesyonelleri kadınlara bu konuda danışmanlık yapmada önemli bir rol oynamaktadır. Orta yaşta bilişsel değişiklikler ve kadınların deneyimlerini normalleştirme yönelik çalışmalar yürütülmektedir.
Menopozdaki kadınların klinik bakımı ve klinik danışmanlık hizmetleri verilmekte, menopozda meydana gelen belirli bilişsel değişiklikler ile süresi ve şiddeti takip edilmekte, östrojen ve menopoz semptomlarının rolü ile hormon tedavisinin etkileri hakkında klinik danışmanlık verilmekte, kadınlarda biliş ve bunama riski üzerine çalışmalar yapılmakta, bunlara ek olarak yaşa bağlı bilişsel gerileme ve bunama için değiştirilebilir risk faktörlerinin azaltılması için programlar hayata geçirilmektedir.
Menopozun Doğal Süreci Nasıldır?
Menopoza giriş birdenbire olmaz, yıllarca yavaş yavaş devam ederek, uzun bir sürecin sonunda ortaya çıkar. 40’lı yaşlardan itibaren kadınlarda önce yumurtlamanın azalmasına bağlı olarak adet düzensizlikleri, zaman zaman ateş basması ve terleme şeklinde belirtiler verir. Bu dönem perimenopoz olarak adlandırılır. Zamanla şikayetler iyice artmaya başlar ve sonunda adet tamamen kesilir. 3 Adetin kesilmesi yaşlanmanın doğal bir parçasıdır ve doğurganlığın sona ermesi anlamına gelir.
Menopoza Girme Yaşı Kaçtır?
Dünyada ortalama doğal menopoz yaşı 52 iken, Türkiye’de bu yaş 45-47’ye kadar düşmektedir. Türkiye’de kadınlar için doğuşta beklenen yaşam süresi Türkiye İstatistik Kurumu 2015 verilerine göre 80,7 yıldır. Yani kadınlar, yaşamlarının büyük bölümünü menopoz sonrası dönemde geçirmekte ve bu dönemde karşılaşılacak sorunların önemi Artmaktadır.
Menopoz Döneminde Görülen Belirtiler Nelerdir?
Menopozda kadınlık hormonlarının azalmasına bağlı olarak çeşitli belirtiler görülür. Bunların başlıcaları; sıcak basmaları, gece terlemeleri, vajinal kuruluk, idrar yapma alışkanlığında değişiklikler, uykuya dalmada zorluk, duygudurum değişiklikleri, ciltte kuruluk, çarpıntı, baş ağrısı, eklem ve kas ağrıları, cinsel isteksizlik, kilo alma, unutkanlık, saçlarda dökülme ve incelmedir. Bu belirtilerin tümü kadınların hepsinde görülmez. Ayrıca çarpıntı, üriner değişiklikler ve baş ağrısı gibi tıbbi sorunları olan kadınlar bu belirtilerin menopozdan başka bir nedene bağlı olmadığından emin olmak için mutlaka doktora görünmelidirler.
Menopozla İlişkili Uzun Dönem Sağlık Riskleri Nelerdir?
Postmenopozal (menopoz sonrası) kadınlarda östrojenin koruyucu etkisinin azalmasına bağlı olarak kemik kaybı ve osteoporoz riski artar, kan kolesterol düzeylerinde değişiklikler meydana gelir, kalp ve damar hastalıkları riski artar. Ayrıca menopoz dönemi, meme ve jinekolojik kanserlerin daha sık görüldüğü bir dönemdir.
Sağlıklı Bir Menopoz Dönemi Geçirmek İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
1. Her gün veya en azından haftada birkaç gün en az 30 dakika orta düzeyde bedensel etkinlik (örneğin; yürüyüş) yapılmalıdır.
2. Sigara içilmemelidir.
3. Aşırı proteinden, salamura besinlerden, alkolden, kafeinden, çok acılı yiyeceklerden, un, tuz ve şekerden uzak durulmalıdır.
4. Meyve ve sebzeden zengin beslenilmelidir.
5. Kalsiyumdan (süt, yoğurt, peynir vb.) zengin, yağdan fakir diyet yapılmalıdır.
6. Yeterli ve dengeli uyku uyunmalı, uykusuz kalınmamalıdır.
7. Vajinal kanama olması durumunda en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.
8. Artmış hastalık risklerinden dolayı düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı; mamografi, rahim ağzından sürüntü (pap smear) ve jinekolojik ultrasonografi gibi tarama testleri düzenli olarak yaptırılmalıdır.
9. Gerektiğinde psikolojik destek almaktan kaçınılmamalıdır.
