Palyatif bakım, ciddi bir hastalıkla yaşamak durumunda olan hastalar için semptomların azaltılması, yaşam kalitesinin artırılması ve stresin minimuma indirilmesi gibi amaçlarla uygulanan özelleştirilmiş tıbbi bakımdır. Hem hasta hem de ailesi için oldukça önemli olan bu bakım, hastanın tedavilerine ilişkin tüm işlemler için ekstra bir destek katmanı oluşturularak tedavi sürecinin iyileştirilmesini sağlar. Palyatif bakım; doktorlar, hemşireler ve hastanın sağlık sorunları ile ilişkili olarak diğer sağlık profesyonellerinin de eklenmesi ile oluşturulan bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Bakım süreci genel olarak hastalığın ilerleyişine değil, hastanın ihtiyaçlarına uygun olarak planlanır ve hastanın tedavi sürecine uyumluluğunu artırır. Ciddi bir sağlık sorununa yönelik uzun dönem tedavi alacak olan her yaştan ve her hastalık evresindeki hasta, normal tedavi sürecine ek olarak palyatif bakım alabilir.
Destekleyici bakım olarak da adlandırılan palyatif bakım uygulamaları, ciddi bir hastalığı olan ve desteğe ihtiyaç duyan hastalara yapılır. Kronik hastalıkların büyük bir kısmında özellikle de ileri yaştaki bireyler palyatif bakıma diğer bireylere oranla çok daha fazla ihtiyaç duyar. Palyatif bakım hizmetleri hastane ortamında, evde, birinci basamak sağlık kuruluşlarında veya yaşlı bakım evlerinde gerçekleştirilebilir. Özellikle hastanın yatağa bağımlı olması, ağız yoluyla besin gereksinimini karşılayamadığından enteral veya parenteral yolla besleniyor olması, ciddi ağrı sorununun bulunması, yaşlılığa bağlı düşme ve inkontinans (idrar tutamama) sorunlarının bulunması, dirençli yatak yaralarının gelişmiş olması gibi pek çok durum, palyatif bakıma kabul edilmede öncelikli durumlar arasında yer alır. Bunların yanı sıra son dönem kanser hastaları, kronik nörolojik hastalıklar, kas hastalıkları ve şiddetli demans gibi sorunlara sahip olan hastalar da öncelikli gruplar arasında yer alır. Genellikle kesin çözüm sağlayan (küratif) bir tedavisi bulunmayan ciddi kronik hastalıkları bulunan bireylerin palyatif bakım alması şiddetle önerilir.
Çocuk, yetişkin veya yaşlı bir birey olması fark etmeksizin tüm hastalar palyatif bakım desteği alabilir. Uygulandığı yaygın hastalık türleri arasında şunlar sayılabilir:
- Kanserler
- Kalp hastalıkları
- Felç (inme)
- Kistik fibrozis
- Doku ve işlev bozukluğuna yol açmış kas ve sinir hastalıkları
- Kök hücre nakli gerektiren kan ve kemik iliği hastalıkları
- Son dönem karaciğer hastalığı
- Böbrek yetmezliği
- Alzheimer hastalığı ve demans
- Kronik akciğer hastalıkları
- Parkinson hastalığı
- Doğumsal hastalıklar
- Çeşitli nedenlerle hareket kısıtlılığına veya yatağa bağımlılığa neden olan kronik hastalıklar
Kronik hastalıkları sebebiyle tam olarak iyileşemeyen ya da yaşam sonunda desteğe ihtiyacı olan hastalara yardım etmeyi amaçlayan bir tıp alanı olan palyatif bakım şu tedavi ve destekleri kapsamaktadır:
- Hastada, hastalığından kaynaklı istenmeyen yan etkilerinin giderilmesi
- Ağrıların hafifletilmesi
- Solunumun rahatlatılması
- Mide bulantısı, ishal, kilo kaybı, uykusuzluk, depresyon gibi semptomların kontrol altına alınması
- Beslenme desteğinin sağlanması
- Hastanın psiko-sosyal ve manevi gereksinimlerinin karşılanması
- Hasta ve ailesinin eğitilmesi
- Hastanın son dönem bakımı
İlimizde Burdur Devlet Hastanesi (8 yatak), Bucak Devlet Hastanesi (10 yatak) ve Gölhisar Devlet Hastanemiz (5 yatak) ile Palyatif Bakım hizmeti verilmektedir.
