Çocuk Felcini Anlamak ve Yok Etme Kararlılığı ile her yıl 24 Ekim'de kutlanan Dünya Polio Günü, dünya genelinde çocuk felci (poliomyelit) hastalığına karşı farkındalık yaratmayı ve hastalığın tamamen ortadan kaldırılması (eradikasyon) çabalarını güçlendirmeyi amaçlar.
Polio (Çocuk Felci) Nedir?
Polio, özellikle 5 yaş altındaki çocukları etkileyen, yüksek derecede bulaşıcı, potansiyel olarak ölümcül ve sakat bırakıcı bir hastalıktır. Hastalığa Poliovirüs neden olur.
Bulaşma Yolu
Poliovirüs, esas olarak enfekte kişilerin dışkısıyla yayılan virüsün ağız yoluyla alınması (fekal-oral yol) veya kontamine su ve gıdalar aracılığıyla bulaşır. Virüs, vücuda girdikten sonra bağırsakta çoğalır.
Klinik Tablo
Asemptomatik/Hafif Hastalık: Enfekte kişilerin yaklaşık %90'ı ya hiçbir belirti göstermez ya da hafif grip benzeri semptomlarla (ateş, baş ağrısı, kusma, yorgunluk) atlatır.
Paralitik Poliomyelit: Enfeksiyonların %1'inden azında virüs sinir sistemini istila ederek kalıcı felce yol açar. Felç, şiddetli kas ağrısı, ense sertliği ve hareket kaybıyla başlar. Genellikle alt uzuvları etkiler.
Felç gelişen vakaların yaklaşık %5-10'u, solunum kaslarının felç olması nedeniyle hayatını kaybedebilir. Hastalığın bilinen bir tedavisi yoktur; uygulanan sadece destekleyici tedavi ve rehabilitasyondur.
Polio Eradikasyonu: Aşının Gücü
Polio, modern tıp tarihindeki en başarılı halk sağlığı girişimlerinden biri olan aşılama sayesinde neredeyse tamamen yok edilmiştir. Aşılar, hastalığı önleyen güvenli ve etkili iki ana aşı türü mevcuttur:
İnaktif Polio Aşısı (IPA/IPV): Enjeksiyon yoluyla uygulanır.
Oral Polio Aşısı (OPA/OPV): Ağızdan damla şeklinde verilir.
Dünya Sağlık Asamblesi'nin (DSA) 1988'de Polio Eradikasyon Girişimi'ni başlatmasından bu yana, vahşi poliovirüs vakaları dünya genelinde %99'dan fazla azalmıştır.
Ülkemizde, 1998'den beri vahşi poliovirüs vakası bildirmemiş ve 2002 yılında DSÖ Avrupa Bölgesi ile birlikte Poliodan Arındırılmış Ülke sertifikasını almıştır.
Dünya Polio Günü'nün Önemi
Polio virüsünün vahşi suşu bugün itibarıyla sadece iki ülkede (Afganistan ve Pakistan) endemik olarak varlığını sürdürmektedir. Ancak, bu küçük tehdit, küresel aşılamanın düşmesi veya gözetim eksikliği durumunda virüsün yeniden yayılması riskini beraberinde getirir.
Dünya Polio Günü, bu son virüs izi yok edilene kadar:
Aşı Kapsamını Sürdürme: Tüm çocukların eksiksiz aşı takvimine uymasının sağlanması.
Gözetimi Güçlendirme: Virüsün varlığını erken tespit etmek için yüksek kalitede sürveyans (akut flask paralizi vakalarının incelenmesi) yapılması.
Küresel İşbirliği: Sağlık profesyonellerinin, ebeveynlerin, gönüllülerin ve uluslararası kuruluşların (DSÖ, UNICEF, Rotary International) çabalarını kutlama ve destekleme kararlılığını pekiştirir.
Polio; aşı sayesinde önlenebilen ve çiçek hastalığından sonra dünyadan silinmesi hedeflenen ikinci insan hastalığıdır. Bu hedefe ulaşmak, yüksek aşılama oranlarının devam etmesine bağlıdır.
